Fjalt e Urta Popullore

Miku nuk vjen për thelë e lëng, po për fjalë e për kuvënd.

Mikut i lëshohet vendi dhe i dëgjohet kuvendi.

Mirmëngjes, me interes.

Mos qesh në shok, se e gjen në kokë.

Mos e lëndo ku i dhemb.

Në daltë djalë të na rrojë, në daltë çupë, të të rrojë.

Në shtëpinë e të varurit, nuk zihet litari me gojë.

Nuk dua mish e kabuni, po dua, ner e sajdi.

O bark, o qerrata, këtu gjete, këtu ha.

Pa para njeriu ha dhe një thes me kripë.

Peshku në det, kripa në tokë, po bashkohen në tigan.

Prifti më përpara bekon mjekrën e tij.

Pula bëri venë, gjelit i dhemb barku. KUÇ

Pushka e trimit dhe sofra e xhymertit, janë gjithmonë plot.

Qenit hidhi një kockë, të pushojë.

Rrugën për te miku, mos e lër të zërë bar. FIER

Sevapi as shitet, as blihet. JUG

Sqepari bishtin e shokut e gdhend, të tijin jo. PËRMET

Ta shef bojën, sa ta ka nevojën. SKRAPAR

Trimi nderon trimin, i mençmi të mençmin, i ligu të ligun. TROPOJË

Unë ha kumbulla, ty të mpihen dhëmbët.

Ustaj nuk ka shtëpi.

As copën e madhe mos e ha pa u menduar.

Ç'del nga goja, hyn në vesh e del për hunde.

Dardha dhe sëpata e kanë bishtin mbrapa.

Dasma nuk shihet në fillim, por në fund.
Dijet e mëdha janë në fjalë të shkurtra.
Dy kunguj nën një sqetull s'mbahen.
Dy vesh dhe një gjuhë, fol pak e dëgjo shumë.
Dhjetë herë mat, një herë pre.

Fjala dhe plumbi kur dalin s'kthehen më.

Gazi i madh, kthehet në helm.

Gjuha flet e fshihet, shpina pret e rrihet.

Gjella me kripë e kripa me karar.

Gjuha eshtra s'ka, eshtra thyen.

Gjuha të lidh, gjuha të zgjidh.

Ha të rrosh, jo rro të hash.

Janë të urtë të marrët sa pa thënë fjalët.

Kashata e madhe të ngec në fyt.

Këmba e madhe të shqyen këpucën

Kur të hedhësh gurin, mate gjer ku arrin.

Kur flet shkopi të vret.

Kur han bukë misri, kujto bukë thekri.

Kur s'di not mos u fut në ujë.

Kush ha shumë i del për hunde.

Kush shef ma sëpari barkun, asht i mangët nga trutë.

Lakmia, lakfyt.

Lisi nuk pritet me nji të rame.

Lulja e këputun nuk mbin ma.

Më mirë një pulë nesër, se nji vezë sot.

Mos dalë goja para mendjes.

Mos i bjer të mirës me shkelm.

Mos i hyr valles, kur nuk di ta hedhësh.

Mos kërko vezë të pjekura në hell.

Ngopet deti me lumenj?

Nuk mba ujë orizi.
Një fjalë që e dinë dy veta, e dinë gjithë bota.
Pi rakinë e jo mendjen.
Po fole shumë, sikur xhevahire të thuash, kakërdhi bëhen.
Po t'i marrësh lopës tërë qumështin, ngordh viçi.

Qefi prish qefin.

Tamahu të shpie në gjynah.

Të falurit e shumtë i vjen rëndë dhe perëndisë.

Ujët e turbullt mbysin burrin, fjalët e shumta përziejnë katundin.

Ujku kur ndien erën e dhenëve, harron që ata kanë barinë prapa.

U mbush kupa do të derdhet.

Unë i ha kumbullat, atij i mpihen dhëmbët.

Unë baj barrën, ti djersin.

Vera sa ma e ëmbël të jetë, ma fort të zenë.

Vreshtë shumë mos ven, shpi shumë mos ban, miq shumë mios xen.

Nata s'ka shahit.

As para pushkës, as prapa mushkës.

Atje ku fle ujët, atje është më thellë.

Barka mbytet edhe për një lëkurë lepuri.

Bisha tërbohet keq, kur sheh se po i vjen fundi.

Bie një gurë e shkoqet një mur.

Buka që thyet s'ngjitet më.

Çdo gjë forcohet, në themel.

Ç'ka humbe mos e kërko, ç'ke në dorë mos e lësho.

Çohet një i marrë e qet një gur në ujë, çohen njëzet të urtë e s'mund ta nxjerrin

Dimrit iu bëj hazër që në behar, e beharit që në dimër.

Dita ka sy, nata ka veshë.

Duhet me i fry lugës para se me të djeg.

Dha pesë e hyri në valle, jep dhjetë e s'del dot.

E dardhë është dhe bora, po të thanë duart.

Edhe pas luftës armët duhet me i mbajtë.

E ke zogun në dorë, mbaje.

Fusha ka sy, mali ka veshë.

Gishtërinjtë i fut në mjaltë e i lëpin, po nuk i kafshon dot se të dhembin.

I marri ç'flet nuk din, i urti ç'din nuk flet.

I zoti duhet të ruajë arën e vet.
Jo si cjapi te kasapi.
Kali nuk mbahet për bishti, po prej freri.
Ka thënë Nastradini, edhe në diell merr ombrellë.
Kur s'ke mace, bëjnë minjtë dasëm

Kij frikë nga një njeri që frikën ta ka.
Kujto qenë e bëj gati shkopin.
Kur shkon për udhë merr shkop dhe gurë.
Kur t'i hypësh kalit, shifi patkonjtë.
Kush vret nuk flet.

Me zjarrin dhe ujin nuk bëhet shaka.
Mos luaj me gurë po e pate shtëpinë me xhama.
Mos shkel në dërrasë të kalbur.
Mos shko si breshka te nallbani.
Mos shko si cjapi te kasapi. SHQIPËRI E MESME

Mos u zër për degësh, po për rrënjësh. JUG

Nata është me barrë, s'dihet ç'pjell. KORÇË

Nga një vërë e vogël, rrjedh e gjithë fuçia. LABËRI

Nji shkëndi ndez nji mal. KORÇË

Për një dorë kashtë e vret samari mushkën. JUG

Për një pe, për një gjilpërë, vate dëm një punë e tërë. JUG

Ruaju të të ruajë perëndia. JUG

Ruhu nga thëngjilli i mbuluar. JUG

Së ligës ruaju, e mira të ndjek vetë nga pas. SKRAPAR

S'lidhet kali me pè. LUKOVË

Shkon një herë, bëhen gjurma; dy tri herë bëhet udhë. KORÇË

Ujku mjergull kërkon. JUG

Zë goje qenin, bëj hazër shkopin. GJIROKASTËR

Shtëpija pa fëmijë, si nata pa yje. SARANDË

Ma i keqi vëlla të merr hakën. KOSOVË

Motra jemi, shoqe s'jemi. JUG

Ndarja është më e mira e të ligave. SKRAPAR

Krushka për dhëndrin gjen peshk majë malit. SHKODËR

Gjumi natës i randë i bën keq ditës. SHKODËR

Gjumi në dëborë është shkesi i vdekjes. JUG

Mos pyet sa vjeç je, po ç'shëndet ke. TIRANË

Nuk mbushet pusi me pështyma. GRAMSH

As këmishës së shtatit s'është për t'i besu. KAVAJË

Besove, bëre mirë, s'besove, ca më mirë. JUG

Ç'ka shtëpia të mos marrë vesh fqinjëria. SKRAPAR

Do të ruash sekretin nga armiku, mos ia thuaj as mikut. BERAT

Esapi i shtëpisë nuk del në pazar. KORÇË

E thëna dhe e bëra janë larg. DIBËR

I marri premton dhe budallai shpreson. JUG

Kur qesh djalli e ka punën keq. VLORË

Mba murin mos bie. SHQIPËRI E MESME

Me thënë e me të bërë shkon në mes një lum i tërë. JUG

Më gënjeve një herë, harram e paç, më gënjeve të dytën hallall. JUG

Mos u bëj thes i çpuar. SKRAPAR

Mos dëgjo ç'thotë ai për vete, por dëgjo ç'thonë bota për të. SKRAPAR

Do të ruash sekretin nga armiku, mos ia thuaj as mikut. BERAT

Esapi i shtëpisë nuk del në pazar. KORÇË

E thëna dhe e bëra janë larg. DIBËR

I marri premton dhe budallai shpreson. JUG

Kur qesh djalli e ka punën keq. VLORË

Ma kanë sharë pelën se kanë sy ta blenë. JUG

Në më rrefsh së pari të vraftë Zoti, në më rrefsh së dyti, të ndihmoftë Zoti. JUG

Kur të thonë ngordhi ujku, atëherë ruaj gomarë. JUG

Mos i jep shkopin harbutit, se të vret me shkopin tënd. MYZEQE

Nuk është ar gjithë që ndrit. VERI

Nuk i varen ujkut mëlçitë në qafë. KORÇË

A don, e s'din, a din e s'don.

Ai që të kallzon, të bën nder, ai që të pyet të qet në hall.

Arin ku e njohin, atje e çmojnë.

Ay që s'njef lekun, mos i ler lekë nëpër duer.

Çdo mësim e ke fitim, çdo pësim është mësim.


Ç'i do qeni opingat.


Ç'ke në xhep të marin hop, ç'ke në tru s'ta marrin dot.


Din më shumë i vuari, sesa i mësuari.


Dhelpra plakë i di shtigjet.

E di qeni ku fle lepuri.


Fjalë me vlerë, ku të gjesh merr.


Guri i gdhendur hyn kudo.


Harabeli plak nuk rrehet me bukë.


Hoqëm dhe vuam, po diçka mësuam.

I dogj plakës qumështi, ta' po i frynë kosit.


I pësuari, i mësuari.


Kënga dhe përralla s'kanë zot.


Kur s'di me ligjëru, ke dy vesh me dëgju.


Kush më shumë di, më shumë do të dijë

Kush nuk ka shijuar të hidhurën, nuk di ç'ashtë sheqeri.


Libri ashtë arma e të mençurit.


Mëso sa je i ri, se kur plakesh s'ke dobi.


Në u bëfsha përsëri nuse, di unë si do të nusëroj.


Njeriu vlen sa di, e din sa mban mend.

Noti mësohet në det, jo në stere.


Nuk dinte dhe lopa, ç'ishte bishti, po mësoi kur ia prenë.


Prindi të rrit, shkolla të ndrit.


Pyet njëqind vetë, se kurrë nuk humbet.


Sa do të rrojmë do të dëgjojmë.

S'ka skaje dituria e urtia e njeriut.


Shit kalin e mëso djalin.


Breshka ferrën do.


Burrin e prishin huqet.


Druri i thatë nuk drejtohet.

Druri ndreqet mbë të njomë.


Edhe plaku kur pi verë, kërcen pup si djalë me erë.


Edhe shakaja ka kohën dhe vendin e vet.


E kam djalin me një dorë, - Po pse? , - sepse pin duhan.


E para - bar, e dyta qejf, e treta helm

E para gotë është bar, e dyta ar, e treta sermç, e katërta helm. VERI

Fshat e zanat, derë e tabiat.


Gotën e parë e pi vetë, të dytën, pi rakia rakinë, të tretën, pi rakia njerinë.


Huqi vdes shtatë ditë pas shpirtit.


Kali plak nuk mëson revan të ri.

Katundi digjet, zakoni s`prishet.


Ku janë dy vetë, mos i ban i tretë.


Ku di derri, ç`është nderi.


Ku janë dy i treti është i tepërt.


Kush i vogël e i qërtuar, i madh e i lavdëruar

Lumi shtratin e ndëron, po burrimin s`e ndalon.


Ndryshku vjetër dhe zakoni i vjetër, nuk hiqen kollaj.


Njerëzit e një barku i bashkon gjaku, pijanecët bardhaku.


Rakia marton edhe dhespotin.


Rakia është më e mirë se allahu, se rakia merr mendjen e ta kthen prapë, kurse allahu , ta merr e s`ta jep më

Rakia s`din ç`ka është kadia.


Rakia nuk zihet mik kurrë, të tradhëton ku s`ta pret mendja.


Rakia thotë "Të parën hidhe ti, të tjerat i hedh vetë".


Ruaje fjalën kur t'i vijë radha.


Rrahe sa të jetë këlysh, se kur të bëhet qen ai të ha.

Sa të presin, më mirë priti.


Shtëpia me dy të këqija, duhani dhe rakia.


Trim i rakisë ashtë ai që s'e pi.


Zakoni i ka rrënjët e thella.

Ajo që ke frikë të gjen.

Ai që s'ka gojë, vdes pa ardh dita.

Ai që s'tutet me fjalë, s'tutet as me pushkë.

Atë që pështyn, mos e lëpij.

Atë që të qëllon me gur, mos e qëllo me bukë.

Ay që hyn në lumë edhe do laget.

Burri flet përpara syve e jo pas shpine.

Burri një herë ka lerë, nji herë do të vdesë.

Burri o të fal, o të var.

Burri s'matet me pëllëmbë po me zemër.

Burri o të mbyt, o të fal; i ligu as të mbyt, as të fal.

Çakallit lëshoi ujkun.

Çkul dhëmbin, të të shëndoshen kryet.

Ç'pret nga ai që trembet ngas hija e tij.

Dajaku ka dalë nga xheneti.

Delen e mplakë frika nga ujku e gërshëra.

Derri do plumbin, nuk zihet me duar.

Ditëgjati s'bëhet ditëshkurtër me nëmë.

Drunë e shtrëmbër e djeg zjarri.

Dhe kau i mirë po s'e ngacmove, s'tërheq në brazdë.

Dhelprës me dhelpëri, ujkut me trimëri.

E nxehta del me të nxehtë, e ftohta me të ftohtë, helmi me helm.

Frika nuk e len lepurin me u majtë.

Frika ruan vreshtin, bekçiu nuk është gjithnjë.

Frika nuk e lë lepurin të vërë dhjamë.

Fusha bën baltë, mali bën furtunë.

Gozhda nxjerr goxhdën.

Gungaçit vetëm varri ia drejton samarin.

Guri i rrumbullkët nuk zë vend.

Gjalpin e ruan kripa.

Gjersa të mejtonet i mënçuri, i marri mbaroi punën.

I madh është edhe plepi, por e fëlliqin sorrat.

Ku do të dijë hëna se lehin qentë.

Ku ngul hunë var hejbet.

Ku rafsha mos u vrafsha.